Gelijk, het resultaat van vrij en samen
16 mrt 2023, Deelgenootschap tHuis
Een net is om een vis te vangen
Als je de vis gevangen hebt, kan je het net achterlaten.
Misschien vangt het nog wel een andere vis
Een strik is om een konijn te vangen;
Als je het konijn gevangen hebt, kan je de strik achterlaten.
Misschien vangt die nog wel een ander konijn
Een woord is om een idee te vangen;
Als je de idee gevangen hebt, kan je het woord achterlaten.
Misschien vangt het nog wel een ander idee ……
(parabel uit de Tao-filosofie)
Het woord "gelijk" ving een idee en werd achtergelaten om nieuwe ideeën te vangen. En met het vangen van nieuwe ideeën verandert ook hoe wij "gelijk" verstaan. Met onze aandacht voor exacte wetenschap, kreeg het woord "gelijk" de klankkleur van "hetzelfde" en "waar”. In de wiskunde bijvoorbeeld, samen met het symbool = (is gelijk aan en dus waar). Waarbij gelijk kleurt naar uniform/uniformiteit en lineaire principes (als dit - dan dat) die weer het idee omvat dat we dan gelijke kansen hebben en eerlijk delen. Gelijk verstaan als hetzelfde lijkt ons de weg te wijzen naar gelijke onder gelijken. Helaas zien we vooral veel inzet om ons gelijk te halen. Net iets teveel zelf bepaald en weinig aandacht voor die ene wereld waar wij allemaal deel van uit maken.
Velen van ons ervaren ondertussen dat twee mensen nimmer hetzelfde zijn. We zijn niet hetzelfde, nee iedereen is juist uniek. Toch zoeken we naar "gelijke zijn van elkaar". We komen dan uit bij "gelijkwaardig". Even veel van waarde zijn. Vaak gaat dit verlangen samen met pijn die we ervaren als het niet gebeurt. Onderwijs wat talenten voor rekenen en taal heel anders waardeert dan talenten voor creativiteit en vormgeving, salarishuizen die ons duidelijk maken dat onze bijdrage niet van gelijke waarde is, de druk om niet boven het maaiveld uit te komen. Het enorme keurslijf van opgelegd hetzelfde - waarin elk mens in een mal van uniformiteit wordt geperst: sinds de jaren zestig doen we ons best om ons daaruit te bevrijden. Hier in het westen tenminste. Maar het lukt niet echt om daarmee het begrip "gelijk” opnieuw te kleuren.
Gelijk, in de ideeën over een vrij-gelijk-samenleving is niet hetzelfde als gelijkwaardig. Uit de podcast van Damaris en Jac over gelijk leerde ik dat je als DeelGenoten wel gelijkwaardig om je gemeenschappelijke intentie kan staan én dat gelijk als organiserend principe een meer omvattend idee insluit. In bewustwordingstermen: het zit een laagje dieper. Het gelijk wat in de bijbelse verhalen is samengevat in: heb de ander – die is als jij – lief! Elk mens is als uniek wezen gelijk aan jou (ook een uniek wezen). Als je je medemens als gelijke erkent ontstaat ruimte om met elkaar samen te leven op een manier die leefbaar is voor al het leven op aarde. Dan hoeven we ons gelijk niet meer te halen om te ervaren dat we er toe doen en er mogen zijn. Als gelijke onder gelijken doet iedereen mee.
Terug
Als je de vis gevangen hebt, kan je het net achterlaten.
Misschien vangt het nog wel een andere vis
Een strik is om een konijn te vangen;
Als je het konijn gevangen hebt, kan je de strik achterlaten.
Misschien vangt die nog wel een ander konijn
Een woord is om een idee te vangen;
Als je de idee gevangen hebt, kan je het woord achterlaten.
Misschien vangt het nog wel een ander idee ……
(parabel uit de Tao-filosofie)
Het woord "gelijk" ving een idee en werd achtergelaten om nieuwe ideeën te vangen. En met het vangen van nieuwe ideeën verandert ook hoe wij "gelijk" verstaan. Met onze aandacht voor exacte wetenschap, kreeg het woord "gelijk" de klankkleur van "hetzelfde" en "waar”. In de wiskunde bijvoorbeeld, samen met het symbool = (is gelijk aan en dus waar). Waarbij gelijk kleurt naar uniform/uniformiteit en lineaire principes (als dit - dan dat) die weer het idee omvat dat we dan gelijke kansen hebben en eerlijk delen. Gelijk verstaan als hetzelfde lijkt ons de weg te wijzen naar gelijke onder gelijken. Helaas zien we vooral veel inzet om ons gelijk te halen. Net iets teveel zelf bepaald en weinig aandacht voor die ene wereld waar wij allemaal deel van uit maken.
Velen van ons ervaren ondertussen dat twee mensen nimmer hetzelfde zijn. We zijn niet hetzelfde, nee iedereen is juist uniek. Toch zoeken we naar "gelijke zijn van elkaar". We komen dan uit bij "gelijkwaardig". Even veel van waarde zijn. Vaak gaat dit verlangen samen met pijn die we ervaren als het niet gebeurt. Onderwijs wat talenten voor rekenen en taal heel anders waardeert dan talenten voor creativiteit en vormgeving, salarishuizen die ons duidelijk maken dat onze bijdrage niet van gelijke waarde is, de druk om niet boven het maaiveld uit te komen. Het enorme keurslijf van opgelegd hetzelfde - waarin elk mens in een mal van uniformiteit wordt geperst: sinds de jaren zestig doen we ons best om ons daaruit te bevrijden. Hier in het westen tenminste. Maar het lukt niet echt om daarmee het begrip "gelijk” opnieuw te kleuren.
Gelijk, in de ideeën over een vrij-gelijk-samenleving is niet hetzelfde als gelijkwaardig. Uit de podcast van Damaris en Jac over gelijk leerde ik dat je als DeelGenoten wel gelijkwaardig om je gemeenschappelijke intentie kan staan én dat gelijk als organiserend principe een meer omvattend idee insluit. In bewustwordingstermen: het zit een laagje dieper. Het gelijk wat in de bijbelse verhalen is samengevat in: heb de ander – die is als jij – lief! Elk mens is als uniek wezen gelijk aan jou (ook een uniek wezen). Als je je medemens als gelijke erkent ontstaat ruimte om met elkaar samen te leven op een manier die leefbaar is voor al het leven op aarde. Dan hoeven we ons gelijk niet meer te halen om te ervaren dat we er toe doen en er mogen zijn. Als gelijke onder gelijken doet iedereen mee.