Bewust en duurzaam

Dan ineens is er zo’n gesprekje over het belang van biologisch eten en eerlijke handel dat eindigt met: ja jij hebt je heel erg verdiept in voedsel en vind dat heel belangrijk. Eh .. verdiept in eten? Nou nee, maar waar heb ik me dan wel in verdiept?

De keuzes die ik maak voor bijvoorbeeld keurmerken, ontspullen, hergebruik, de manier waarop ik reis … zijn de best mogelijke antwoorden die ik kon vinden op de vele vragen die ik mezelf (en andere) stel over bewust duurzaam leven. Het is goed om te weten dat ik als kind op mijn vragen meestal een overdenking kreeg die werd afgesloten met een nieuwe vraag. Een basistraining op het gegeven dat je pas na meerdere keren "waarom” tot een kern komt. En dat je wijzer wordt als je daarbij ook door verschillende vensters/brillen kijkt. Eenduidige simpele oplossingen werden niet aangereikt, omdat die meestal niet voorhanden zijn. Dit is een manier van onderzoeken die ik nog steeds toepas.

Duurzaam doen betekent voor mij dat we zorgen dat we met ons handelen de aarde en het leven op aarde niet schaden, in het nu en in de toekomst. Bij alles wat ik doe en denk is er een relatie, een samenhang, een cyclus met herstelvermogen en een toekomst. Ik kan dit niet uitzetten als ik bijvoorbeeld werk om inkomen te verdienen, mijn honger stil, op vakantie ga, het mezelf gemakkelijk maak. En ik weet dat ik daar niet helemaal in slaag. Het is een reis die pas stopt als ik sterf.

Wat het ook zo lastig maakt is dat we niet altijd weten wat het effect in de toekomst is. En toch zijn er een paar zaken waar we wel degelijk van weten dat het niet zo’n goed idee is. Gebruik van bestrijdingsmiddelen in de land- en tuinbouw bijvoorbeeld. Of de enorme monoculturen, specialisatie genoemd. Inzet op onbeperkte groei. De wijze waarop wij geld creëren met elkaar, en daar vervolgens volledig afhankelijk van zijn onder de noemer economie. Het denken in ketens in plaats van cirkels of netwerken. Het omwille van de eenvoud isoleren van onderdelen uit het geheel. Het op grote schaal onttrekken van grondstoffen aan de aarde. De enorme verspilling die wij creëren onder de noemer van efficiëntie en marktwerking.

Vanaf de industriële revolutie hebben we van alles "fabrieken” gemaakt. Daar gaat iets in en er komt iets uit. De productie is opgehakt in enkelvoudige lijnen. Efficiëntie en minimale kosten zijn leidend. Of het nu om onderwijs, voeding of een vliegtuig gaat. Onze kennis is daarmee ook versnipperd geraakt. Vaak weten we heel veel van een klein onderdeel van het geheel. Soms hebben we geen idee meer hoe het geheel er uit ziet en waar het onderdeel past. En alles is genormeerd. Zo bestaan er nu buitenbeentjes in groente en fruit. Ze voldoen niet aan een norm waarvan niemand weet waar die vandaan komt. Een kleinere paprika of kromme komkommer is echter net zo voedselrijk en eetbaar als al die andere.

En zo komen we toch op eten. Van alle keurmerken die op dit moment opkomen zijn er maar een paar die kijken naar het grotere geheel. Een beter leven ei verteld iets over leefomstandigheden van de kip, een biologisch ei verteld iets over de leefomstandigheden van de kip, zijn voer, de verwerking van de mest. "On the way ..” is net op stap gegaan en richt zich vooral op energie, utz staat op bijna alle koffie en chocola zonder enige zichtbare verbetering voor de producerende boer. Lokaal kopen helpt alleen als je ook nagaat of de producent de aarde en wat er op leeft niet schaad.

Ik pleit vooral om na te denken over het grote geheel en te stoppen met pleisters plakken. En gelukkig zijn er een paar keurmerken en producenten die dit met mij delen. Biologische keurmerken zijn daarbij leidend. Omdat daar gekeken wordt naar het totale proces. Dat maakt het voor mij wat gemakkelijker.